ИМПЕРИЈАТА ГО ВОЗВРАЌА УДАРОТ
„Доколку ми посочите држава во која само еден ден по таква катастрофа сите ќе бидат на своите работни места, каде училиштата и градинките ќе продолжат со редовна работа и речиси сè ќе тече како ништо да не се случило, тогаш можеби и ќе размислам за преселба“, беше одговорот на извесна бугарска госпоѓа која 20-ина години живее во земјата на изгрејсонцето, на провокативното прашање поставено од водителот на бугарското национално радио. Емисијата, во која главна тема беа нуклеарките, ја следев напуштајќи ја Софија, само десетина дена по катастрофалната јапонска 9-ка, во време кога радиоактивниот облак полека навлегуваше во европскиот воздушен простор. Природната катастрофа со епицентар во близина на источниот брег на островот Honshu е недвосмислено најинженерскиот настан кој го одбележа периодот помеѓу двата броја на Пресинг. По којзнае кој пат јапонскиот народ е доведен во искушение да го потврдува својот цврсто изграден национален идентитет, но не со небулозно чукање в гради и трагање по своето самурајско минато, туку преку својата сегашност, морална моќ, колегијалност, самопожртвуваност, организираност, истрајност, смиреност, знаење. Преку способноста за новонаучени лекции од секоја природна катастрофа. А, станува збор за земја на која отпаѓаат 15 отсто од инфраструктурните оштетувања во светот кои настануваат како последица на разни природни катастрофи. Но, очигледно природата може да ги изненади и најдобрите ученици (се прашувам што би се случило со оние послабите, традиционално наклонети кон импровизации). И покрај континуираното освежување на мапите на сеизмички ризик (последната изработена во 2009 год.) никој не предвидел дека во областа Miyagi може да се случи потрес со магнитуда повисока од 7,5. Последователно, никој не претпоставил дека е можно да бидат иницирани пропратни цунами бранови високи и по 14 метри, кои како злогласни заднински воени трупи немилосрдно го докусуруваат сето она што по потресот останало целосно. Можеби и големата временска дистанца од застрашувачките 38 метри високи цунами бранови предизвикани за време на земјотресите во Jogan во 869 година и во Sanriku во 1896, си го направила своето. И додека објектите (читај градежните конструктори) го положија својот дел од испитот и тоа со висока оценка, проблемот со цунамито се покажа исклучително компликуван. Сè уште останува нерешен, со тенденција да предизвика последици не само за сегашните туку и за многу идни генерации. Каде е грешката? Дали брзиот индустриски развој, бескомпромисната трка по сè поголем профит, желбата да се зграби сè повеќе од секаде и од секого, нè предизвикаа да станеме коцкари, да заиграме опасен руски рулет со природата. Дали Fukushima, нуклеарка со четири реактори, смеела да биде лоцирана во еден ваков ризичен регион, преполн со неизвесности. Можеби за филозофите, извесноста, односно целосната предвидливост претставува монотона категорија која животот го прави бесмислен, но за инженерите, таа е секогаш посакувана. Дали империјата (природата) почна да го возвраќа ударот?
Главен и одговорен уредник
Д-р Горан Марковски
Професор на Градежниот факултет
Универзитет " Св. Кирил и Методиј"